GESCHIEDENIS IN EEN NOTENDOP
Korenmolen `Landzicht` van Heerjansdam is gebouwd in 1868, als vervanger van een wipkorenmolen. De Heerjansdamse molen is één van de weinige korenmolens van Zuid-Holland die nog tot 1967 professioneel in bedrijf was. Daarna draaide de molen tot eind 70er jaren nog zo nu en dan, vervolgens kwam hij definitief tot stilstand.
De laatste beroepsmolenaar Heijboer was vanaf 1929 op deze molen actief. Vóór die tijd werd de molen bemalen door de familie Dam. Deze molenaarsfamilie had eerder de korenmolen van ´s Gravendeel in eigendom. Men was zo tevreden over die molen, dat het idee ontstond om een replica te bouwen in Heerjansdam. De fundatie was reeds gemaakt, toen de melding kwam dat er geen stellingmolen mocht worden gebouwd. Een stellingmolen zou te veel windbelemmering opleveren voor de naburige poldermolen. Daarop werd besloten om op de ruime fundatie een grondzeiler te bouwen. Omdat de fundatie voor een stellingmolen was gemaakt, werd de romp sterk conisch.
Fraai complex
De molen vormde samen met het woonhuis, de maalderij en de schuur een fraai complex en werd in 1959 nog gerestaureerd. De vijfjarige kleinzoon van de molenaar, Jan Plaizier, stelde door het lichten van de vang (met hulp van z’n vader) de molen weer in werking.
Voortbestaan in gevaar
Helaas is de molen in de laatste decennia volledig ingegroeid, met als gevolg een totaal verstikte molen. Daarbij kwam nog dat de aanleg van de Hoge Snelheidsspoorlijn van Antwerpen naar Rotterdam het voortbestaan van de molen ernstig had bedreigd.
Door deze oorzaken raakte de molen, ondanks de goede bedoelingen van de eigenaren, steeds verder in verval.
Om veiligheidsredenen moesten ook de roeden eind 2001 ‘kaal gezet’ worden (de wieken werden ontdaan van de houten hekwerken). Op 11 oktober 2005 werden roeden en staart verwijderd. Bij die gelegenheid werd de lekke kap waterdicht gemaakt, zodat de molen voor verder verval werd behoed.
Restauraties
Molenmakersbedrijf Herrewijnen uit Spijkenisse heeft in het jaar 2009 alle balk-koppen hersteld, na deze restauratie bleef het stil in en om de molen: afgezien van kleinere restauraties door de eigenaren werden er jarenlang geen grotere restauraties meer uitgevoerd.
In 2012 zijn de roeden en de kap van de molen vervoerd naar de werkplaats van Molenmakersbedrijf Herrewijnen (inmiddels overgegaan in molenmakerij Grinwis, gevestigd in Stellendam).
In februari 2018 is de nieuwe kap, die naast de molen met gerestaureerde en nieuwe onderdelen weer was opgebouwd, teruggeplaatst op de molenromp. Met de nieuwe kap lijkt het geheel weer een beetje op een echte molen, weliswaar nog zonder wieken en gevlucht. Ook de baard is nieuw, deze is donkergroen geschilderd met een witte rand met opschrift ANNO 1868 LANDZICHT met op rood vlak JHB.
Klik op een foto om deze te vergroten
In ere herstellen
In 2022 is de stichting Korenmolen ‘Landzicht’ Heerjansdam opgericht, met als doel het realiseren van een draai- en maalvaardige molen. Met hulp van subsidies, donaties en welwillende betrokkenen moet het mogelijk zijn om dit rijksmonument in Heerjansdam weer in ere te herstellen.
Type: | Ronde stenen grondzeiler |
Functie | Korenmolen |
Inrichting | 2 koppel maalstenen |
Vlucht: | 23,30 m. |
Wieksysteem: | V/h Oud-Hollands |
As: | Gietijzer, fabr. Penn & Bauduin Dordrecht, nr. 517, uit 1896, lengte 4,78 m. |
Vang: | Vlaamse vang, wipstok |
Bovenwiel of aswiel: | 55 kammen, steek 12,7 cm., ø ? m. |
Overige molen- of aandrijfwielen: | Bovenschijfloop: 32 staven |
Overbrengingsverhoudingen: | 1:6,61 en 1:6,14 |
Kruiwerk: | Engels kruiwerk, kruihaspel |
Biotoop: | Slecht |
Rijksmonument nummer | 21215 |
RD-coördinaten | X = 098,712 Y = 428,415 |
GPS-coördinaten | 51°50,49’N 4°34,22’E |
Specificaties | Maalstenen: 1 koppel 16er kunststenen, 1 koppel 17er kunststenen |
